مصاحبه با استاد | نحوه برخورد با تهمت - قسمت 2

به نام خداوند مهربان

سلام استاد و خانم شایسته عزیز

إِنَّ الَّذِینَ جَاءُوا بِالْإِفْکِ عُصْبَهٌ مِنْکُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکُمْ بَلْ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِی تَوَلَّى کِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿11﴾

در حقیقت کسانى که آن بهتان [داستان افک] را [در میان] آوردند دسته‏ اى از شما بودند آن [تهمت] را شرى براى خود تصور مکنید بلکه براى شما در آن مصلحتى [بوده] است براى هر مردى از آنان [که در این کار دست داشته] همان گناهى است که مرتکب شده است و آن کس از ایشان که قسمت عمده آن را به گردن گرفته است عذابى سخت‏ خواهد داشت (11)

*خداوند در مورد اینکه چه تهمتی به پیامبر زده اند صحبتی نکرده است

*کسانی که تهمت زده اند دسته ای از خودشان بودند

*تهمت زدن به شخصی نه تنها برای او شر و سختی ایجاد نمی کند بلکه در نهایت به نفع او هم تمام می شود

*اگر شروع کننده تهمت به افراد هستیم بدانیم گناه ما بسیار بزرگتر از شخصی است که آن را ادامه می دهد

*هرگز با افرادی که به دیگران تهمت می زنند نشست و برخواست نکنیم

*زمانی که تهمت فردی را در مورد فرد یا افراد دیگر می شنویم ذهنیت ما در مورد آنها تغییر یافته و نامناسب خواهد شد

*اگر با افرادی که در مورد دیگران غیبت کرده یا به آنها تهمت می زنند همراه شدیم از همان ابتدا جلوی شنیدن تهمت ها را گرفته و رابطه ی خود را با آنها به طور کامل قطع کنیم

*ذهن ما بدین شکل عمل می کند:

به جای اینکه ذهنیت ما در مورد شخص تهمت زننده تغییر کرده و نامناسب شود در مقابل شخص تهمت زده شده تغییر خواهد یافت

*حد و مرز و خط قرمز در روابط خود برای افرادی که غیبت می کنند افراد را مسخره کرده و به آنها تهمت می زنند قرار دهیم

*برخی اوقات تنها لازم است رابطه ی خود را با فردی که به دیگران تهمت می زند قطع کنیم در برخی موارد می توانیم به او یادآوری کرده که در صورت غیبت یا تهمت زدن رابطه ی ما برای همیشه با او قطع خواهد شد

*دوست صمیمی تنها می تواند تعداد بسیار محدود و معدودی باشد و نیاز نیست بخواهیم با زجر و تقلا افراد نامناسب را به عنوان دوست صمیمی داشته یا با باج دادن به افراد نامناسب آنها را به عنوان دوستان صمیمی برای خود نگه داریم

*افرادی که با آنها در ارتباطیم بسیار بیش از آن چیزی که تصور می کنیم بر شخصیت نحوه ی تفکر باورها رفتار و عملکرد ما تاثیر گذارند بنابراین در انتخاب دوست صمیمی دقت نظر کافی داشته باشیم

*همواره افراد با کیفیت و مناسب را به عنوان دوستان صمیمی خود انتخاب کنیم

لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْکٌ مُبِینٌ ﴿12﴾

چرا هنگامى که آن [بهتان] را شنیدید مردان و زنان مؤمن گمان نیک به خود نبردند و نگفتند این بهتانى آشکار است (12)

*اگر احساس لیاقت ارزشمندی درونی و خود باوری داشته و نسبت به خود و توانمندی هایمان شک و تردیدی نداریم در صورت شنیدن تهمت و غیبت افراد در مورد خودمان واکنشی به آنها نشان نخواهیم داد

*اگر مورد تهمت و غیبت سایرین قرار گرفته ایم اجازه ندهیم شخصیتمان متزلزل شده و به خود و توانمندی هایمان شک و تردیدی راه دهیم

لَوْلَا جَاءُوا عَلَیْهِ بِأَرْبَعَهِ شُهَدَاءَ فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِکَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْکَاذِبُونَ ﴿13﴾

چرا چهار گواه بر [صحت] آن [بهتان] نیاوردند پس چون گواهان [لازم] را نیاورده‏ اند اینانند که نزد خدا دروغگویانند (13

*افرادی که به دیگران تهمت زده و 4 نفر شاهد برای اثبات آن ندارند دروغگویند

*به آزادی فردی هر شخص احترام بگذاریم و بدانیم هر کسی در نهایت نتایج اعمال و رفتارهای خود را دریافت خواهد کرد

إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِکُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِکُمْ مَا لَیْسَ لَکُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَیِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِیمٌ ﴿15﴾

آنگاه که آن [بهتان] را از زبان یکدیگر مى‏ گرفتید و با زبانهاى خود چیزى را که بدان علم نداشتید مى گفتید و مى ‏پنداشتید که کارى سهل و ساده است با اینکه آن [امر] نزد خدا بس بزرگ بود (15)

*هرگز فکر نکنیم تهمت و غیبت زدن به دیگران انجام عملی بی اهمیت و بی ارزش است بلکه برای ما گناه بسیار بزرگی در بر خواهد داشت

وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا یَکُونُ لَنَا أَنْ نَتَکَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَکَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِیمٌ ﴿16﴾

و [گر نه] چرا وقتى آن را شنیدید نگفتید براى ما سزاوار نیست که در این [موضوع] سخن گوییم [خداوندا] تو منزهى این بهتانى بزرگ است (16)

*زمانی که از دیگران تهمت یا غیبتی می شنویم زنجیره ی آن را از همان ابتدا قطع کنیم و اجازه ندهیم این زنجیره ادامه یابد

*هیچ یک از ما مبری از اشتباه و کارهای نادرست نیستیم

*به راحتی افراد را قضاوت نکرده به آنها تهمت نزنیم به جای تمرکز بر دیگران تمرکز مان را بر روی خود قرار داده و سعی کنیم از روز قبل خود عملکرد بهتری داشته باشیم

*ما نمی دانیم افراد چه سرگذشتی داشته اند که بدین شکل با دیگران برخورد می کنند بنابراین نمی توانیم در مورد آنها و رفتارشان قضاوت کنیم

*اگر افراد را قضاوت نکنیم به راحتی از مدار آنها خارج می شویم

*اگر مرتبا در حال قضاوت و تهمت زدن به افراد هستیم در مدار آنها قرار گرفته و از همان جنس افراد را بیشتر و بیشتر به زندگی خود دعوت می کنیم

*ورودی های ذهن خود را به شدت مدیریت و کنترل کنیم

*اگر در حال محکوم کردن فحش دادن اعتراض کردن هر چیز یا هر کسی هستیم بدانیم در مدار آنها بیشتر و بیشتر غرق می شویم

*به هر آن چیزی که توجه کنیم از اصل اساس و ریشه ی آن جذب زندگی ما خواهد شد

*همواره حواسمان باشد به چه چیزی توجه داریم

یَعِظُکُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ﴿17﴾

خدا اندرزتان مى‏ دهد که هیچ گاه دیگر مثل آن را اگر مؤمنید تکرار نکنید (17

وَیُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیَاتِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿18﴾

و خدا براى شما آیات [خود] را بیان مى ‏کند و خدا داناى سنجیده‏ کار است (18)

*اگر در شبکه های اجتماعی غیبت یا تهمتی را ادامه می دهیم بدانیم به همان اندازه در گناه آن دخیل هستیم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ ﴿12﴾

ای اهل ایمان! از بسیاری از گمان ها [در حقّ مردم] بپرهیزید؛ زیرا برخی از گمان ها گناه است، و [در اموری که مردم پنهان ماندنش را خواهانند] تفحص و پی جویی نکنید، و از یکدیگر غیبت ننمایید، آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده اش را بخورد؟ بی تردید [از این کار] نفرت دارید، و از خدا پروا کنید که خدا بسیار توبه پذیر و مهربان است. (12)

*به دنبال تجسس در زندگی دیگران و اینکه آنها چه کاری انجام می دهند نباشیم

*اگر در مورد مطلبی اطلاعات کافی نداریم و ظن و گمان ببریم ممکن است اشتباه فکر کرده بنابراین هرگز آن را ادامه ندهیم

*اگر هدف و برنامه ای برای خود داشته باشیم فرصتی برای تمرکز بر دیگران و سرکشی در زندگی آنها نخواهیم داشت

*زمان و انرژی محدود خود را به جای تمرکز بر دیگران روی تغییر باورهای مان قرار دهیم

*غیبت کردن در این آیه پس از تجسس کردن بیان می شود زمانی که تمرکز ما به جای خودمان در زندگی دیگران باشد در مورد آنها غیبت خواهیم کرد

*اگر زمان کافی برای تجسس و غیبت کردن در زندگی دیگران داریم به این معناست که هدفی برای خود نداشته و مسیر نادرستی را طی می کنیم

*غیبت کردن مانند این است که بخواهیم گوشت برادر مرده ی خود را بخوریم

*برابر دانستن غیبت با خوردن گوشت برادر مرده بیانگر نامناسب ناجالب و کریه دانستن آن تا به این حد است

*اگر غیبت کرده ایم در صورت توبه خداوند بخشنده و مهربان است

*اگر بتوانیم پشت سر دیگران غیبت و بد گویی نکنیم زندگی ما در تمام ابعاد تغییر خواهد کرد

*اگر نسبت به عدم غیبت پشت سر دیگران متعهد و پایبند باشیم بسیاری از حرف هایی که پشت سر آنها زده می شود را نمی شنویم

*اگر غیبت کردن پشت سر دیگران را نشنویم با داشتن ذهنیت مثبت نسبت به طرف مقابل وجه مثبت او را به نفع خود برانگیخته می کنیم

*با داشتن ذهنیت نامناسب نسبت به افراد جنبه ی منفی شخصیت آنها را به ضرر خود برانگیخته می کنیم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ ﴿2﴾

ای مؤمنان! صدایتان را بلندتر از صدای پیامبر نکنید، و آن گونه که با یکدیگر بلند سخن می گویید با او بلند سخن نگویید، مبادا آنکه اعمالتان تباه و بی اثر شود و شما تباهی آن را درک نکنید. (2)

*آیات قرآن متناسب با شرایط پیامبر بیان شده است

*خداوند در قرآن در مورد تمام مسائل چه به زعم ما بی اهمیت یا با اهمیت توضیح داده است

*اگر آیه ای را به نظر خود بی اهمیت یافتیم در نظر داشته باشیم این آیه مطابق با شرایط پیامبر نازل شده است

*خداوند جریان الهامات الهی را متناسب با ویژگی و شرایط هر شخص به صورت اختصاصی برای او بیان می کند

*با تغییر شرایط فرمان های الهی تغییر خواهد کرد

*آیات اصل برای همه ی افراد به صورت یکسان بیان شده است

إِنَّ الَّذِینَ یَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولَئِکَ الَّذِینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُمْ مَغْفِرَهٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ ﴿3﴾

بی تردید کسانی که صدایشان را نزد رسول خدا پایین می آورند، همانان هستند که خدا دل هایشان را برای پرهیزکاری امتحان کرده، آنان را آمرزش و پاداشی بزرگ است. (3)

*اگر به پیامبر احترام می گذاریم پاداش آن را دریافت می کنیم

وَلَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَیْهِمْ لَکَانَ خَیْرًا لَهُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿5﴾

و اگر آنان صبر می کردند تا به سویشان بیرون آیی، یقیناً برای آنان بهتر بود، و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (5)

*توجه کردن به این دسته از آیات باعث می شود از تفسیرها و برداشت های نادرست ما در مورد آیات قرآن جلوگیری شود

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جَاءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْمًا بِجَهَالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِینَ ﴿6﴾

ای اهل ایمان! اگر فاسقی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب و گزند رسانید و بر کرده خود پشیمان شوید. (6)

*اگر تهمت و غیبت از دیگران شنیدیم به درستی آن اطمینان داشته باشیم تا به ناحق آن را ادامه ندهیم

*اگر بتوانیم ذهن خود را کنترل کرده خودمان غیبت کننده و ادامه دهنده ی آن نباشیم غیبت و تهمت دیگران در مورد ما نه تنها به ضررمان بلکه به نفعمان تمام خواهد شد

خدایا شکرت

عاشقتونیم