چگونه به راه راست هدایت می شویم یا از آن دور می شویم - صفحه 41 (به ترتیب امتیاز)

سلام

مبحث:

مفهوم غرور مخرب و ارتباط آن با “گمراه شدن از راه راست”؛

“مقایسه”، دروازه ورود به مسیر گمراهی است؛

“مقایسه”، فرد را از صلح درونی با خودش خارج می کند؛

غرور مخرب زمانی به وجود می‌آید که فرد به جای دیدن نقش خداوند در زندگی‌اش، دستاوردهایش را به خودش نسبت دهد. این حالت مانند ابری است که نور هدایت الهی را می‌پوشاند و باعث می‌شود فرد از مسیر اصلی رشد و سعادت دور شود. مقایسه کردن، یکی از دروازه‌های اصلی ورود به این گمراهی است.

وقتی شما خود را با دیگران مقایسه می‌کنید، یا دچار حسادت می‌شوید و آرامش‌تان را از دست می‌دهید، یا به غرور و خودبینی گرفتار می‌شوید. در هر دو حالت، صلح درونی شما از بین می‌رود، چون ذهن‌تان از مسیر یگانگی با خداوند و تمرکز بر مسیر منحصر به فرد خودتان خارج شده است.

مولانا می‌گوید:

“آن‌که او خود را به چیزی کی کند؟

هر که خود چیزی پندارد، هی کند.”

یعنی هر کسی که فکر کند خود به تنهایی چیزی است و بر دیگران برتری دارد، در حقیقت خود را گمراه کرده است.

آلبرت اینشتین می‌گوید: “زندگی مثل دوچرخه‌سواری است؛ برای حفظ تعادل، باید همیشه در حرکت باشید.” اگر به جای حرکت در مسیر رشد خود، به مقایسه با دیگران بپردازید، تعادل زندگی‌تان از بین می‌رود.

برای خروج از این دام، باید:

1. باور داشته باشید که خداوند برای شما مسیر یگانه‌ای طراحی کرده است.

2. مقایسه را رها کنید و به جای آن بر رشد خود و شکرگزاری از آنچه دارید تمرکز کنید.

3. بدانید که غرور و حسادت، شما را از حقیقت دور کرده و به گمراهی می‌برد.

وقتی به جای مقایسه، فروتنانه به خداوند تکیه کنید، صلح درونی‌تان بازمی‌گردد و به قول مولانا:

“پیش حق باشی تواضع چون عصا،

تا چو موسی برکشی در بحر، پا.”

مثال

جان فردریکسن:

او با تأکید بر اهمیت تواضع و دوری از مقایسه‌های مخرب، الگویی الهام‌بخش از موفقیت در صنعت جهانی کشتیرانی است. او که به عنوان “سلطان نفتکش‌ها” شناخته می‌شود، در مصاحبه‌های خود به این نکته اشاره کرده که مسیر رشد و پیشرفت هر فرد منحصر به فرد است و تمرکز بر آن، کلید دستیابی به نتایج بزرگ است.

چرا که غرور مخرب از مقایسه با دیگران نشأت می‌گیرد و انسان را از مسیر اصلی رشد دور می‌کند. فردریکسن، با تأکید بر این‌که مقایسه منجر به اضطراب و غرور می‌شود، نشان می‌دهد که چگونه تمرکز بر توانایی‌ها و اهداف خاص خود، به جای رقابت ناسالم، می‌تواند نتایجی بزرگ و پایدار به ارمغان آورد.

سخن او”اگر خود را با دیگران مقایسه کنید، فقط اضطراب و غرور به دست می‌آورید. اما اگر روی مسیر خودتان تمرکز کنید، به گنجی عظیم دست خواهید یافت

یادآور این اصل است که انسان تنها زمانی به صلح درونی و موفقیت واقعی دست می‌یابد که از مسیر ویژه‌ای که خداوند برای او طراحی کرده پیروی کند.

این موضوع با این آیه قرآن نیز در ارتباط است:

“وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ” (نجم: 39)

“و این‌که برای انسان بهره‌ای جز حاصل تلاش او نیست.”

خداوند تأکید می‌کند که تلاش‌های هر فرد است که مسیر او را مشخص می‌سازد. مقایسه با دیگران، از تلاش فرد کاسته و تمرکز او را از دستاوردهای واقعی منحرف می‌کند.

این آموزه در شعر حافظ نیز بازتاب یافته است:

“دولت آن است که بی‌خویشتنی حاصل آید،

که همه هیچ‌اند و او هست به تنهایی.”

این بیت نشان‌دهنده اهمیت فروتنی و خالی کردن نفس از غرور است. وقتی انسان از خودبینی رها شود، به آرامش و هدایت واقعی دست می‌یابد.

جان فردریکسن با فروتنی و تمرکز بر مسیر خود، به موفقیت‌هایی بزرگ در صنعت کشتیرانی دست یافت و این مسیر را نه با رقابت مخرب، بلکه با تمرکز بر توانایی‌های الهام‌بخش خود پیمود.

در نهایت، این تفکر کنچی اوهتسو نشان می‌دهد که موفقیت واقعی در زندگی از طریق تمرکز بر رشد فردی و ایمان به خداوند به دست می‌آید، نه از طریق مقایسه با دیگران یا غرور به دستاوردهای خود.

در اینجا تواضع به عنوان کلید اصلی پیشرفت و هدایت به سمت مقصد صحیح و واقعی معرفی شده است، که همانطور که اوهتسو نیز بیان کرده، تنها با اعتقاد به راهی که خداوند برای فرد طراحی کرده، می‌توان به آن دست یافت

مثال

جنرال آن ای. دان‌وودی (آمریکا)

او با موفقیت‌های بزرگ خود در یک محیط مردسالارانه، نمونه‌ای برجسته از فردی است که به جای رقابت و مقایسه با دیگران، بر روی مسیر خاص خود و انجام وظایف خود تمرکز کرده است. او با فروتنی و اراده قوی در دنیای پر چالش ارتش ایالات متحده به مقام چهار ستاره رسید.

وقتی فرد به جای غرور و مقایسه با دیگران، به تلاش برای بهبود خود و انجام وظایف خود تمرکز می‌کند، در مسیر رشد و پیشرفت قرار می‌گیرد. جنرال دان‌وودی با تأکید بر اینکه “هرگز به دنبال رقابت ناسالم با دیگران نبودم”، دقیقاً به این نکته اشاره می‌کند که رقابت‌های بی‌پایان و مقایسه با دیگران تنها حواس فرد را از مسیر اصلی منحرف می‌کند و مانع از رشد شخصی و دستیابی به موفقیت واقعی می‌شود.

او در سخنانش همچنین به اهمیت تمرکز بر وظیفه و مسئولیت شخصی اشاره می‌کند. این تفکر، که به جای نگاه به دیگران و رقابت با آنها، بر روی مسئولیت‌ها و هدف‌های خود تمرکز کنیم، از دیدگاه مولانا نیز تأکید شده است.

مولانا می‌گوید:

“هر که خود چیزی پندارد، هی کند”

این شعر به وضوح نشان می‌دهد که وقتی فرد خود را در مقایسه با دیگران می‌بیند و برتری‌ها یا ضعف‌های دیگران را معیار موفقیت خود قرار می‌دهد، در حقیقت از مسیر رشد خود منحرف شده و در جهل و غرور گرفتار می‌شود.

“وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ ٱلَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى ٱلْأَرْضِ هَوْنًا”

(سوره فرقان، آیه 63)

“و بندگان خداوند رحمان کسانی هستند که با فروتنی بر زمین راه می‌روند.”

این آیه یادآوری می‌کند که فروتنی یکی از نشانه‌های بندگی خداوند و کلید موفقیت در هر مسیری است، حتی در محیط‌هایی که رقابت و چالش‌های بزرگ وجود دارد.

جمع‌بندی

جنرال دان‌وودی همچنین با تکیه بر اراده قوی و فروتنی خود در برابر چالش‌ها، به ما یادآوری می‌کند که در زندگی، مهم‌ترین چیز تمرکز بر رشد خود و انجام وظایف به بهترین نحو است، نه رقابت و مقایسه با دیگران. هنگامی که فرد به جای مقایسه خود با دیگران، بر رشد شخصی خود تمرکز کند و به خداوند توکل کند، به آرامش و موفقیت واقعی دست می‌یابد.

مثال

یکی از زنان موفق در این زمینه کتی سالیوان (Kathy Sullivan) است. او که یک زمین‌شناس، فضانورد، و اقیانوس‌شناس آمریکایی است، در سال 2020 به اولین زنی تبدیل شد که به عمیق‌ترین نقطه اقیانوس‌ها، معروف به “چالۀ چلنجر” در دره ماریانا، رسید.

این نقطه عمیق‌ترین مکان شناخته‌شده بر سطح زمین است. کتی پیش از این نیز به عنوان اولین زنی که در سال 1984 در فضا قدم زد، تاریخ‌ساز شده بود.

سالیوان، به عنوان کسی که در دو عرصه متفاوت—فضا و عمیق‌ترین نقطه اقیانوس—تاریخ‌ساز شده، نشان می‌دهد که وقتی انسان به قدرت‌ها و استعدادهای ویژه خود باور داشته باشد و بر رشد شخصی تمرکز کند، می‌تواند به ارتفاعات و اعماق شگفت‌آوری برسد. این دیدگاه با بخش اصلی موضوع حسادت و مقایسه همخوانی دارد، جایی که تأکید شده غرور مخرب و مقایسه خود با دیگران می‌تواند فرد را از مسیر اصلی رشد و سعادت دور کند.

سالیوان با فروتنی از قدرت طبیعت یاد می‌کند و این احترام عمیق به خالق، به او این توانایی را داده که به جای خودبینی یا حسادت به دیگران، با همکاری و همبستگی با تیم خود به دستاوردهای بی‌سابقه دست یابد.

سخن او که”وقتی انسان به جای مقایسه با دیگران، بر توانایی‌ها و اهداف خاص خودش تمرکز می‌کند، می‌تواند به موفقیت‌هایی بی‌نظیر دست یابد” پیامی مستقیم از مفهوم موضوع مقایسه کردن،که فرد را از آرامش و پیشرفت بازمی‌دارد و تنها تمرکز بر مسیر یگانه‌ای که خداوند طراحی کرده، می‌تواند او را به سعادت واقعی برساند.

“سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ۗ” (سوره فصلت، آیه 53)

“به زودی آیات خود را در افق‌ها و در وجود خودشان به آنان نشان خواهیم داد تا برایشان آشکار شود که او حق است.”

این آیه نشان می‌دهد که سفر به اعماق دریاها یا فضا، تنها راهی برای کشف جهان نیست، بلکه سفری برای درک قدرت و عظمت خداوند است. کتی سالیوان نیز در مأموریت‌هایش همواره این حس شگفتی و تأمل را درباره عظمت خلقت الهی ابراز کرده است.

مولانا:

“جهان پر از کرم و لطف یار است

ولی چشم تنگ مردم خار است”

مولانا در این بیت می‌گوید که جهان پر از نشانه‌ها و نعمت‌های الهی است، اما تنها کسانی که چشم دلشان باز است می‌توانند این زیبایی‌ها را ببینند. کتی سالیوان نیز از این دیدگاه برخوردار بود و سفر به عمق دره ماریانا را نه فقط یک تجربه علمی، بلکه سفری معنوی برای درک بهتر خلقت خداوند می‌دانست.

جمع‌بندی

تجربه سالیوان به ما یادآوری می‌کند که

فروتنی و ایمان، انسان را قادر می‌سازد تا بر چالش‌های به ظاهر ناممکن غلبه کند، همان‌طور که سالیوان در مسیر خود به عمیق‌ترین نقطه زمین نشان داد. این فروتنی نه‌تنها او را به موفقیت‌های علمی رساند، بلکه او را به نمادی از رشد، الهام‌بخشی و اتصال به قدرت الهی تبدیل کرد

مثال

یکی از زنان موفق در دنیای مسابقات فرمول یک لیا فورتو (Lea Forto) است. او که در دنیای ورزش موتور و به ویژه مسابقات فرمول یک به عنوان یک پیشگام شناخته می‌شود، به عنوان یکی از رانندگان برتر در مسابقات رالی شناخته شده است، اما در مسابقات فرمول یک نیز تأثیرگذار بوده است.

لیا فورتو، راننده موفق مسابقات موتور، در مصاحبه‌های خود بارها بیان کرده است که مهم‌ترین عامل موفقیت او، توکل به خداوند و تمرکز بر هدف‌های شخصی‌اش بوده است. این مسأله دقیقاً همان نقطه‌ای است که وقتی فرد به جای اینکه دستاوردهای خود را به خود نسبت دهد و در دام غرور و مقایسه بیفتد، از خداوندمیداند و مسیر خود را به شکلی متمرکز و معنادار طی می‌کند، موفقیت‌های بزرگی را به دست خواهد آورد.

لیا فورتو، به‌جای اینکه خود را با سایر رقبا مقایسه کند و در پی رقابت‌های بیرونی باشد، تمام تمرکز خود را بر روی رشد شخصی و غلبه بر چالش‌ها گذاشته است. این نوع از تمرکز، به فرد کمک می‌کند که از خودآگاهی و آرامش درونی برخوردار شود، چرا که به جای نگرانی از موفقیت‌های دیگران، در مسیر خودش پیشرفت می‌کند و با تلاش مستمر به اهداف خود دست می‌یابد. در حقیقت، این تمرکز بر خود و دوری از مقایسه، دقیقاً همان چیزی است که به افراد کمک می‌کند تا از گمراهی و حسادت دور بمانند و به حقیقت درونی خود برسند.

در مفهوم این نکته که “تلاش مستمر و تمرکز بر رشد شخصی” فرد را به یک نماد الهام‌بخش تبدیل می‌کند، به وضوح نشان‌دهنده این است که وقتی انسان به جای اینکه از دیگران الهام بگیرد، بر خود و مسیر منحصر به فرد خود تمرکز کند، می‌تواند به پیشرفت‌های بزرگی دست یابد. به همین دلیل، صلح درونی زمانی به دست می‌آید که فرد از مقایسه و قضاوت خودداری کرده و در مسیر رشد خود گام بردارد. در مورد فورتو، او با اجتناب از مقایسه و تلاش مستمر، به جایی رسیده که خود به یک منبع الهام برای دیگران تبدیل شده است.

حافظ:

“زاهد خوش‌پوش مصلحت‌اندیش، اگر حقیقت‌ش را می‌داند،

به خدا قسم، در دنیا هیچ‌کس را بیشتر از او نمی‌توان گفت که در مسیر حقیقت است.”

حافظ در این بیت اشاره می‌کند که کسانی که به حقیقت و ارزش‌های الهی آگاه هستند و در مسیر آن حرکت می‌کنند، در دنیا به معنای واقعی کلمه به کمال می‌رسند. لیا فورتو نیز در مسیر خود با توکل به خداوند و اعتماد به توانمندی‌های خودش توانسته است در عرصه‌ای پر از چالش‌ها و رقابت‌های شدید به موفقیت برسد.

در نهایت، این مسئله با اصل توحید همخوانی دارد، و تأکید دارند که انسان‌ها باید خود را در مسیر هدایت الهی قرار دهند و از غرور و مقایسه‌های بی‌پایان خودداری کنند. همانطور که در آیه قرآن آمده است: “وَفَوْقَ کُلِّ ذِی عِلْمٍ عَلِیمٌ” (یوسف: 76)

“و بالاتر از هر صاحب علمی، عالم است.” این آیه به این معناست که هیچ‌چیز در عالم بالاتر از علم و حکمت خداوند نیست و همه چیز در دست اوست.

اگر انسان‌ها از دستاوردهای خود به جای غرور و خودبینی، به خداوند توکل کنند و از او راهنمایی بگیرند، رشد و پیشرفت واقعی حاصل می‌شود.

مثال

یکی دیگر از رهبران ارکستر سوپر استار بین‌المللی گوستاوو دوودامل (Gustavo Dudamel) است. او یکی از برجسته‌ترین رهبران ارکستر در جهان معاصر است که به خاطر شجاعت و انرژی بی‌پایانش در رهبری ارکسترهای بزرگ شناخته شده است. گوستاوو دوودامل به ویژه به خاطر رهبری ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس شهرت دارد و در عرصه موسیقی کلاسیک موفقیت‌های بسیاری کسب کرده است.

گوستاوو در سن بسیار کم به عنوان یکی از برجسته‌ترین رهبران ارکستر در جهان شناخته شد و توانست به یکی از ارکسترهای بزرگ دنیا (ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس) هدایت کند. او به طور ویژه به خاطر سبک رهبری شجاعانه و پرانرژیش در اجراهای زنده شهرت دارد. با انرژی زیاد و شور و هیجانی که در رهبری خود به نمایش می‌گذارد، موفق شده است که ارکسترهای بزرگ جهان را به سطوح جدیدی از هماهنگی و قدرت برساند.

گوستاوو در مصاحبه‌های خود به وضوح بیان کرده است که باور به هدایت الهی یکی از عوامل اصلی موفقیت او در زندگی و حرفه‌اش بوده است. او به این باور رسیده است که خداوند در مسیر حرفه‌ای‌اش او را هدایت کرده است، و این ایمان به او کمک کرده که در مواقع دشوار و چالش‌ها، از مسیر خود منحرف نشود. در واقع، این ایمان به او انگیزه و قدرت داده تا بر مشکلات غلبه کرده و از هر مرحله، درس‌های مهمی بیاموزد. این دیدگاه زمانی که فرد به جای اینکه دستاوردهای خود را به خودش نسبت دهد، به خداوند به عنوان منبع اصلی هدایت و موفقیت خود تکیه کند، در مسیر رشد و پیشرفت قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر، دوودامل به شدت به اهمیت “کار گروهی” و “ارتباط عمیق” با اعضای ارکستر خود اعتقاد دارد. این اشاره به نقطه‌ای است که در آن، فرد می‌تواند از غرور و خودبینی اجتناب کرده و به جای آن، تمرکز خود را بر همکاری و همفکری با دیگران بگذارد. اگر یک رهبر ارکستر همچون دوودامل، هر کدام از اعضای ارکستر را به عنوان فردی مهم در مسیر موفقیت کلی گروه ببیند و با آن‌ها در ارتباط نزدیک باشد، تنها به این ترتیب است که می‌تواند هماهنگی و هم‌افزایی لازم برای رسیدن به بهترین نتیجه را به وجود آورد. در واقع، این یکی از اصول مهم رشد فردی است که در آن به جای مقایسه خود با دیگران، باید از آن‌ها یاد گرفت، هم‌افزایی کرد و در مسیر خود رشد کرد.

این مسئله با مفهوم اصلی ، وقتی فرد از مقایسه خود با دیگران دست بردارد و به جای آن، بر رشد و شکوفایی خود تکیه کند و همچنین در مسیر روحانی و الهی گام بردارد، صلح درونی و رضایت حاصل می‌شود. گوستاوو دوودامل با ایمان به هدایت الهی و تأکید بر اهمیت کار گروهی، در واقع به این درک رسیده که برای رسیدن به کمال و موفقیت، باید در کنار دیگران حرکت کرد و به جای غرور، به همکاری و رشد مشترک توجه کرد.

“وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ” (سوره البقره، آیه 83)

“و با مردم به نیکی سخن بگویید و نماز را به پا دارید و زکات را بدهید.”

این آیه بر اهمیت ارتباط مثبت با دیگران تأکید می‌کند. گوستاوو دوودامل با ارتباط خوب و هماهنگی عالی با اعضای ارکستر خود نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با تلاش مشترک و مثبت‌اندیشی، به موفقیت‌های بزرگی دست یافت. او همچنین با رهبری شجاعانه و نیکو، در مسیر رشد حرفه‌ای خود همواره سعی در پیاده‌سازی اصول انسانی و اخلاقی دارد.

حافظ:

“در دل شب، گمگشته‌ام، دل به کسی نمی‌دهم

که به نور صبح، از دل شب گذرم بازتابی است.”

حافظ در این بیت به مسیر روشنی اشاره می‌کند که پس از گذر از شب‌های تاریک به وجود می‌آید. در زندگی گوستاوو دوودامل، این شب‌ها می‌تواند به معنی چالش‌ها و سختی‌های زیادی باشد که او در مسیر حرفه‌ای خود تجربه کرده است. با این حال، او همیشه از نور ایمان و تلاش بی‌وقفه استفاده کرده و به موفقیت‌های بزرگی دست یافته است. این بیت به نوعی نشان‌دهنده تلاش و پایداری برای رسیدن به روشنایی و کمال است که دوودامل در عرصه موسیقی نشان داده است.