«چند باور قدرتمندکننده» برای رفع احساس گناه - صفحه 445 (به ترتیب امتیاز)

با سلام. باید دید منشا احساس گناه چیست؟ اگر منشا احساس گناه این است که چون دستور خداوند را اطاعت نکردیم خود خدا می فرماید که توبه کنید که یاس از هر گناهی بدتر است و چه بسیار انسان هایی که گناهان خیلی بدی کرده اند و خداوند توبه شان را قبول کرده است و اگر منشا احساس گناه، تحقیر خود فرد می باشد به این معنا که فرد احساس می کند به واسطه گناه از ارزش انسانی وی کاسته شده است و لیاقت خوب بودن را ندارد راه حل این مشکل این است که باید به چنین فردی گفت هیچ گاه با گناه انسانیت انسان عوض نمی شود بلکه وی با گناهش ارزش خود را پائین آورده و اگر توبه کند مسلما خداوند راه بالابردن ارزش انسانی را به وی نشان داده است و می تواند در نزد خدا مقرب باشد.

ممکن است یک اشکالی مطرح شود که این همه در ادعیه ای که از معصومین علیهم السلام رسیده است اگر به ترجمه آن ها نگاه کنید که از جمله آن ها دعای کمیل است، حضرات معصومین علیهم السلام خود در حق خداوند مقصر می دانند مانند این فراز دعای کمیل که می فرماید افرط بی سوء حالی یعنی بدی حال من زیاد شده است.در حالی که ما مید انیم که ائمه علیهم السلام به هیچ وجه دچار گناه نشده اند. آیا این به آن معنا نیست که ما باید همیشه احساس گناه داشته باشیم؟ چرا که از دعاهای خیلی زیادی این مضمون بدست می آید که ما نسبت به خدا مقصر و متخلفیم. و این مواردی به قدری زیاد است که نمی توان وجود چنین مفاهیمی را انکار کرد.

پاسخ: به نظر می رسد که احساس گناه غیر از چیزی است که در ادعیه وارد شده است. برداشت من اینه که احساس گناه از آن جهت بد هست که منجر می شود که فرد خود را بی ارزش بپندارد و همیشه خود را تحقیر کند و همیشه یک ترس در وجود او هست که مانع پیشرفت وی می گردد. اما آنچه از ادعیه بدست می آید این معنا نیست که خود را تحقیر کنیم زیرا ائمه که این کلمات را به زبان می آوردند مسلما چنین احساسی نداشتند بلکه مقصود این است که هر چه هم که خوب باشیم و در درگاه خداوند مقرب باشیم باز از خدا طلبکار نباشیم بلکه خود را در حق خدا مقصر بدانیم ولی نه به معنای تحقیر خود بلکه به معنای اینکه اوست که به ما نعمت داده و اوست که ولی نعمت برای ماست.

(یک نکته جالب و بی ربط: جناح در عربی ظاهرا معرّب گناه است یعنی به احتمال زیاد لفظ گناه در فارسی تبدیل به جناح در عربی شده است قرآن هم لاجناح موارد مکرر دارد)